سۆشیال میدیا

كوشتن بە ناوی پاكردنەوەی شەرەفەوە لە حاڵەتەوە خەریكە دەبێتە دیاردە

پەیك میدیا، نەبەز بازیانی- بەریتانیا


كوشتن و خۆكوشتن لە حاڵەتەوە خەریكە دەبێتە دیاردە لە ئێستای هەرێمی كوردستان و رۆژ نییە هەواڵی كوشتن یان خۆكوشتنی كەسێك بڵاونەبێتەوە، ئەگەر چەكی بێ مۆڵەت و لاوازیی دادگاكان هۆكاری سەرەكی بن بۆ ئەم بابەتە، ئەوا لە لایەكی دیكەشەوە زۆری تاوانە كۆمەڵایەتییەكان دەگەڕێتەوە بۆ جێبەجێنەكردنی یاسا وەك ئەوەی كە هەیە، تا بتوانرێت ڕێگە لە دیاردەی كوشتن لە هەرێمی كوردستان بگرێت.

قوربانیانی تاوان ژن و پیاو و منداڵی نێرینە و مێیینە بوون، بكەری بەشێك لە تاوانەكان كەس وكاری نزیك و دوور وەك باوك، كوڕ، هاوسەر، خوشك و برا و مام و برازا و ئامۆزای قوربانییەكان بوون، بەشێكی تر دۆست و برادەر، هاوڕێ، هاوكار و شەریكی پیشە وكار، بەشێكیش خەڵكانی بێگانە و تاكی ئاسایی ناو كۆمەڵگا بوون، قوربانیەكان بەشێكی لە نیشتمان كوژراون و بەشێكی دیكەشیان ئاوارەی وڵاتان بوون .

ئێستا شەقامەكانی ئەوروپا پڕن لەو گەنجانەی كە لەبەرئەنجامی كێشەیەكی كۆمەڵایەتی یەوە ناچار بەهەڵهاتن بوون و ئێستا لە غوربەت دا ژیان دەكەن، ڕوداو گەلی جۆراو جۆرلەپشتی ئاوارەبوونەكانیانەوە هەیە.

ئاوارە ئەنوەر سوڵتان كە ساڵانێكە وەك پەناهەندە لە وڵاتی بەریتانیایەو بە كاریگەری یەكێك لە كێشە كۆمەڵایەتیەكان، ئێستا نیشتەجێی ئەو وڵاتەیە وەك پەنابەر، ئەو بۆ دەزگایی میدیایی پەیك میدیا قسە دەكات و دەڵێت "منیش وەك تاكێكی ئەو كۆمەڵگایە بومەتە قوربانی و ئێستا ئاوەرەی وڵاتان بووم" .

ئاوارە زیاتر لەسەر ڕابردووی قسەدەكات و دەڵێت"جیاوازی نەتەوەو دین لایەنێكی بەهێزی كێشە كۆمەڵایەتیەكانی عێراق و هەرێمی كوردستانن"، ئەو لە دێژەی قسەكانی دا باس لەوە دەكات كە بەهۆی ئەوەی ئەم كوڕێكی كاكەیی بووەو كچە خۆشەویستەكەی مسوڵمان بووە، لەلایەن كەس و كاری كچەكەوە ڕێگری لێكراوەو بەو هۆیەشەوە كێشەكە گەورە بووەو خێزانەكەی بوونەتە قوربانی و دایك و باوكی لەدەست داوەو خۆشی هەڵهاتووە بۆ دەرەوەی وڵات.

ئاوارە زیاتر لەسەر كێشەكەی دەدوێت و باس لەوە دەكات، "بەهۆی ئەوەی من خەڵكی گوندی  وەردەگ ی سەر بە پارێزگای موسڵ بووم و لەدینی كاكەیی بووم، چەند جارێك ئاگاداركرامەوە لەلایەن خێزانی كچەكەوە كە واز بێنم، هەرەشەكان پەرەی سەند و سەردانی بنكەی پۆلیسم كرد، بەڵام بەهۆی دەسەڵات داری ماڵی باوكی كچەكەوە نە دەزگا ئەمنی یەكان پاراستمیان و نە خۆشم توانیم خۆم و خێزانەكەشم بپارێزم، تا كار گەشتە ئەوەی كێشەكە گەورە بوو دایك و باوكم بەدەستی ماڵی باوكی كچەكە كوژران و خۆشم هەڵهاتم بۆ ئەوروپا".

ئاراز عەلی یەكێكی دیكەیە لەوانەی لە ئێستادا نیشتەجێی وڵاتی ئەڵمانیایەو بۆ پەیك میدیا دەڵێت"لەسەر ئەوەی پەیوەندی خۆشەویستیم هەبوو لەگەڵ كچێك و لە لایەن ماڵی باوكی كچەكەوە ڕێگریم لێكرا، بەڵام ئێمە وازمان نەهێناو پەیوەندیەكەمان بەردەوام بوو، تا كار گەشتە ئەوەی هەرەشەی كوشتنم لێبكرێت و منیش لەبەر گیانی خۆم هەڵهاتم بۆ ئەوروپا".

ئەو دەشڵێت"هەر من نابەڵكو كچەخۆشەویستەكەشم ڕوبەروی ئەشكەنجەی جەستەی و دەرونی زۆر بووەو پاش هاتنم بۆ ئەوروپا هیچ هەواڵێكم لێی نیەو نازانم ماوە یاخود نا".

هۆكار و پاڵنەری تاوانەكان بە گشتی كێشە و دەمەقاڵەی تاكەكەسی، شەڕی ناوماڵ، دڵ پیسیی پیاوان، تۆڵەسەندنەوە، ڕقەبەرایەتی، ئیرەیی كردن، سێكس و لاقە كردن، پەیوەندی خۆشەویستی و ڕووتاندنەوە، تەڵەكەی پارە و هەندێك دیاردەی دیكەی هاوشێوە بوون.  

بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی پۆلیسی هەرێمی كوردستانیش لە ئاماری ساڵی 2022 دا حاڵەتەكانی تۆماركردووە كە بەتەنها لە هەرێمی كوردستان 183 رووداوی كوشتنی بە ئەنقەست، 32 رووداوی كوشتنی بە هەڵە و 240 رووداوی خۆكوشتن تۆماركراون." 

لە ساڵی 2022دا 212 رووداوی تەقەكردن و پێنج هەزار و 206 رووداوی هەڕەشەكردن و پێنج هەزار و 641 رووداوی شەڕكردن تۆماركراون." 

شارەزایانی یاسایی، ئایینی و كۆمەڵایەتی سەرەڕای جیاوازیی بۆچوونیان، بەڵام لەسەر ئەوە كۆكن چەكی بێ مۆڵەت و لاوازی دادگاكان هۆكاری سەرەكین بۆ زۆربوونی كوشتن و خۆكوشتن.


12